vakantie 2003

Het land van de Maya's

Wie waren de Maya's?

In de jungle van Midden-Amerika bevinden zich de ruïnes van de bouwwerken
van een bijzonder raadselachtig volk: de Maya's. Wie waren ze?
Waar kwamen ze vandaan?
Lieten ze een boodschap voor ons na, en zo ja, welke?
Dit zijn enkele vragen waar ontdekkingsreizigers, geleerden en schrijvers zich al meer
dan twee eeuwen lang mee bezighouden sinds de ruïnes van de beroemdste Mayastad,
Palenque, in 1773 werden herontdekt.

Vanaf het eerste begin tot een korte bloeiperiode rond 600 tot 800 n. Chr. en tijdens
de postklassieke periode die daarna nog een paar eeuwen duurde,
ontstonden kunstwerken die tot de belangrijkste ter wereld worden gerekend.
Daarna verdwenen de Maya's weer net zo mysterieus van het toneel als ze waren verschenen.
Door een of andere gebeurtenis, waarvan de aard nog steeds onbekend is,
stortte hun beschaving ineen en verlieten ze hun steden.
Een groot deel van het gebied waar ze eens hadden gewoond, de sterren hadden bestudeerd
en hun fabelachtige piramiden hadden gebouwd, werd prijsgegeven aan de jungle.
Toen de Tolteken, en later de Azteken aan de macht kwamen in de meer noordelijke
gebieden rondom het huidige Mexico-Stad, trokken de overgebleven Maya's zich terug
in de zuidelijke heuvels of naar de vlakten van het noordelijke schiereiland Yucatán.
De centrale regio, de locatie waar de Maya's hun grootste bloeiperiode hadden beleefd,
werd voor altijd verlaten.

De ontdekking van de Nieuwe Wereld, eind 15e eeuw, onthulde voor Europese ogen het
bestaan van volken van wie de kunstzinnige en intellectuele uitdrukkingvormen verrassend
anders waren dan die van henzelf. Met name in het uitgestrekte gebied dat nu bestaat
uit het zuidelijk deel van Mexico, Belize, Guatemala en delen van Honduras en El Salvador
leidde een mozaïek van verschillende culturen tot het zogenaamde 'Midden-Amerikaanse
beschaving' of de 'Beschaving van het oude Mexico'.

Terwijl het de Spaanse veroveraars, door hun zucht naar rijkdom en macht,
in die tijd volledig ontbrak aan waardering en respect voor dit culturele erfgoed,
krijgen de pre-Columbiaanse volken tegenwoordig de aandacht die ze verdienen.
Archeologen houden zich bezig met de reconstructie van de belangrijkste aspecten
van deze verloren beschavingen, die schriftsystemen, wiskunde en bijzonder geavanceerde
rekensystemen hadden ontwikkeld en een monumentale architectuur die gekenmerkt werd
door majestueuze steden waar de toppen van de grote trappiramiden bovenuit torenden.
Hoewel er na de komst van Hernán Cortez, met 11 schepen, 600 man infanterie,
16 paarden en wat artillerie weinig bewaard is gebleven van alle sporen van deze
oude culturen, ontstaat er langzaam een beeld van een volk dat sterk van ons verschilt.
In tegenstelling tot ons beschikten de Maya's maar over weinig persoonlijke bezittingen,
afgezien van die zaken waar ze niet buiten konden. Hun prachtig uitgedoste leiders
onderwierpen zichzelf aan vreemde, pijnlijke rituelen om zich van de vruchtbaarheid
van het land te verzekeren.
Er was sprake van een maatschappelijke gelaagdheid, waarin leiders en boeren hun
plaats kenden. Daarnaast was hun geloof in goden en tijdsrekeningen van groot belang
voor de samenleving.
Volgens de tijdrekening van de Maya's begon het huidige tijdperk op
12 augustus 3114 v. Chr. en zal er op 22 december 2012 een eind komen aan deze periode.
Dan zal de aarde zoals wij die kennen opnieuw worden vernietigd door catastrofale
gebeurtenissen.