Guatemala

Guatemala is 2,5 keer groter dan Nederland. Het ligt in het hart van Amerika tussen de
Atlantische en de Stille Oceaan. Er wonen 12,3 miljoen mensen.
De hoofdstad, die ook Guatemala heet, telt bijna drie miljoen inwoners.

De oorspronkelijke bewoners, de Maya's, maken ruim zestig procent van de bevolking uit.
Ook al delen ze een grote cultuur, ze leven ver van elkaar in meer dan twintig verschillende taalgroepen. Bovendien hebben vijf eeuwen van uitbuiting ervoor gezorgd dat ze in hun land niet worden meegeteld.

Toen in 1524 een groep Spanjaarden Guatemala binnenviel, was het hoogtepunt van de
Maya-cultuur voorbij. De prestigieuze steden met hun pleinen en kunstig versierde zuilen, paleizen, tempels en piramides, lagen er verlaten bij. De meeste waren overwoekerd door het tropisch woud. De Maya's zelf leefden in kleine gemeenschappen dicht bij hun velden.
Dankzij hun superieure wapens onderwierpen de veroveraars deze gemeenschappen snel.
Omdat het bezit van grond ook rijkdom verzekerde, gaven zij zichzelf de beste landbouwgronden
van de Maya's cadeau. De Maya's zelf werden als lijfeigenen op die gronden verplicht te werk
gesteld. Dit systeem duurt voort tot vandaag.

De Maya-boeren beschikken slechts over 18 procent van de landbouwgrond.
Vaak zijn hun velden kleiner dan één hectare. Bovendien zijn bijna een half miljoen
gezinnen landloos. Jaarlijks moeten zij gaan werken op de vruchtbare plantages aan de kust.
Die behoren toe aan machtige burgers of legergeneraals, soms aan buitenlandse
ondernemingen die in de mondiale voedselindustrie actief zijn.

Tegen lage daglonen en onder erbarmelijke omstandigheden kappen de Maya's suikerriet.
Of ze plukken bananen, koffie of katoen. Vooral kinderen schaden met dit werk voor altijd hun gezondheid. Niet zelden immers zijn zij het slachtoffer van chemische bestrijdingsmiddelen.
Soms worden deze tijdens het werk vanuit vliegtuigjes over de aanplantingen gesproeid.

Onthutst door deze armoede zijn sinds 1970 bewogen mensen uit de kerken de Maya's gaan ondersteunen. Ze hielpen hen bij de vorming van boerencoöperaties.
Ze moedigden hen aan te werken aan algemene lotsverbetering.
Met hun steun werden grote stukken oerwoud ontgonnen.
Veel Maya-gemeenschappen zijn daar een nieuw leven begonnen.
Deze ontwikkelingen leidden tot grote onrust onder de grootgrondbezitters.
Met de hulp van het leger en de politici ontketenden ze een burgeroorlog.
Duizenden bestuursleden van coöperaties, ook geëngageerde christenen, werden door het leger ontvoerd, gefolterd en gedood. Ook buitenlandse missionarissen moesten hun steun
aan de Maya's met de dood bekopen.

Vanwege het geweld vluchtten veel gezinnen weg van het platteland en zochten veiligheid in het buurland Mexico. Anderen hielden zich jarenlang verborgen in de bergen. In 1996 werd tussen de overheid en het gewapend verzet de vrede getekend. Veel Maya's konden toen weer naar huis terugkeren.

De problemen van de Maya's zijn daarmee niet opgelost.
Vooral het gebrek aan grond blijft een grote plaag. Daarom zijn veel Maya's nog
steeds veroordeeld tot mensonwaardige arbeid op de plantages. Een toenemend aantal
Maya's trekt naar de hoofdstad. Ze hopen daar een baantje te vinden als sjouwer of in de bouw. Maya-meisjes zoeken huishoudelijk werk. Hun werkdagen zijn lang, de beloning is laag, de behandeling vaak slecht